4. NLP Onontbeerlijk

Doelen en resultaten

In deze les wordt communicatie uitgebreid behandeld. Om te kunnen werken met de oplossingsgerichte methode dien je enkele vaardigheden uit de NLP onder de knie te hebben.

Wat NLP is, is niet in een regel te vatten, maar deze omschrijving is voor ons doel goed:

NLP, NeuroLinguistisch Programmeren, is een serie opvattingen en technieken waarmee je onder meer systematisch kunt omgaan met communicatie.

In deze les behandelen we rapport maken, primen en de yes-set en zogenaamde ‘empowerende vragen’. Oefen ermee, zoveel en zo vaak je kunt. Het zijn essentiële vaardigheden voor de 7-stappendans.

In module 4 gaan we uitgebreid in op communicatie. In deze les behandelen wij alvast enkele communictietechnieken uit de NLP omdat je deze absoluut nodig hebt om oplossingsgericht te kunnen werken.

Wat is rapport maken?

Rapport maken wil zeggen: contact maken, aansluiten bij de ander. Dat betekent aandacht geven, de persoonlijke relatie aangaan. Ieder doet dat op zijn eigen manier. Essentieel zijn het bieden van veiligheid, en zorgen voor een relatie van wederzijdse inbreng. Zodra de relatie er een wordt van afhankelijkheid is de kans groot dat de cliënt niet in staat zal zijn een oplossing voor zijn probleem te vinden, omdat de oplossing gezocht wordt bij de ander.

Rapport is connectie: de energie die is gecreëerd tussen mensen als ze gezien, gehoord en gewaardeerd worden. (bron: hetNLPcollege.nl)

Hoe doe je het

Je maakt rapport door je aan te passen aan de lichaamshouding, taalvoorkeur,  ritme van ademhaling, kortom, door te spiegelen. Door je complete zintuiglijke scherpzinnigheid (observatievermogen) te trainen wordt het steeds makkelijker een persoon te spiegelen. (bron: hetNLPcollege.nl). Over dit alles in module 4 meer.

Waarom is het zo belangrijk

Denk eens terug aan een situatie dat je direct een ‘klik’ met iemand voelde. Hoe gemakkelijk verloopt het contact. Hoe snel is er vertrouwen. Zoals je ziet gebeurt het dus ‘van nature’. Maar je kunt het ook heel bewust beïnvloeden. 

Door je te trainen in afstemmen op de ander, maak je makkelijker rapport. Het maakt dat mensen zich bij jou op hun gemak voelen. 

Wat is Priming?

Primen is een begrip uit de psychologie.

Primen is eigenlijk ‘iets in de week leggen’.  Een zaadje planten, waardoor het idee, begrip of de taak later makkelijker geaccepteerd of uitgevoerd wordt. Het is het aanbieden van informatie, hetzij bewust, hetzij onbewust, waardoor de hersenen al zijn voorbereid op het verwerken van deze informatie.

Waarom doe je het?

Onze hersenen zijn voortdurend aan de slag met de infomatie die ze krijgen uit de omgeving. Wil je mensen dus voorbereiden op wat er gaat komen, dan is het slim om er af en toe al wat over los te laten.

Hoe doe je het?

Je kondigt aan dat je later, dadelijk, vanmiddag, volgende keer… iets gaat vertellen, uitleggen of doen. Dat is de meest eenvoudige manier van primen.

Je kunt ook met woorden primen. Bijvoorbeeld wanneer je samen met je cursisten een liedje wil gaan zingen, dan kun je in het begin van de les bijvoorbeeld praten over muziek. Woorden als: liedje, zanger, zingen etc. kun je dan gebruiken als zachte introductie.

In een NLP opleiding kun je diverse vormen leren. (google maar eens op ‘primen NLP’).

Voor ons gebruik is het belangrijk dat je priming kunt toepassen, om zaken te vergemakkelijken waarvan je inschat dat je cliënt, je cursisten deze minder makkelijk vinden.

Wat is die ‘Yes-set’?

De yes-set is een serie van 3 vragen waarop degene aan wie je de vraag stelt met ja moet antwoorden. Het is een begrip afkomstig uit NLP, maar voor het oplettende lezertje is het helder dat hier ook weer sprake is van het vastleggen van een patroon: laat iemand drie keer ja antwoorden op een vraag en de kans dat het de vierde keer ook een ja is, wordt groot. De yes-set is een standaard vaardigheid voor verkopers.

Waarom gebruik je de yes-set

Uit de NLP weten we dat mensen een grote neiging hebben om een vraag met ja te beantwoorden (of ja te doen), nadat ze drie keer ja hebben gezegd  (of gedacht).  Je gebruikt deze techniek dus wanneer je mensen makkelijker mee wilt nemen in een volgende stap. Mensen zijn al meer geneigd  ‘ja’ tegen je boodschap te zeggen. Of met een ja aan een taak te beginnen.

Manipulatief?

Je maakt gebruik van informatie die we hebben over de werking van de hersenen. En laten we wel wezen, wanneer je geen rapport maakt of yes-set gebruikt, wanneer je mensen in de weerstand duwt, manipuleer je ook met je communicatie. Zeker is dat het doel dan minder makkelijk wordt bereikt.

Dus wil je jouw doel behalen, of wil je dat je cliënt zijn doel behaalt? Trek dan alles uit de kast.

Hoe pas je de yes-set toe?

Aan het begin van een workshop kun je bijvoorbeeld vragen:

• Wat een prachtig weer is het hé?
• Neemt u lekker iets te drinken, als u zin heeft?
• Ik wil u graag flink wat meegeven, zullen we maar gauw beginnen?

Je kunt het effect nog bekrachtigen door zelf met je hoofd ja te knikken, niet te nadrukkelijk.

Kijk maar eens hoe Erik Scherder dat doet. 

In gesprekken met een cliënt of in de cursus pas je de yes-set altijd toe, voorafgaand aan een wondervraag. Deze wordt behandeld in les 6.

Verder kun je de yes-set op ieder gewenst moment inzetten.

Je kunt eens kijken of je voorbeelden van yes-set kunt vinden in video’s online.

Empowerende vragen

Empowerende vragen zijn een bijzondere soort open vragen, die mensen aanzetten om hun eigen kracht of hulpbronnen aan te boren. Door vragen te stellen laat je de cliënt zelf nadenken over een situatie. Gesloten vragen kun je enkel met ja of nee beantwoorden. Open vragen geven ruimte.

Ze beginnen met de woorden:

• Wat
• Hoe
• Welk
• Waarom
• Wat als…
• Stel dat…

Deze vragen zijn altijd gericht op het ontlokken van uitspraken die de ander doen beseffen dat hij of zij heel wat aan krachtbronnen in huis heeft, of dat het mogelijk is om actie te ondernemen, of een ander doel dat op dat moment bijdraagt aan het zelfvertrouwen.

Hoe pas je deze vragen toe?

Oplossingsgericht betekent dat we de cliënt alle kans bieden de eigen oplossing te vinden. Het ene uitgangspunt daarbij is dat de oplossing bij de cliënt aanwezig is. Het andere uitgangspunt werd door Einstein zo geformuleerd:

Dat wil zeggen dat oplossingen zich niet bevinden in de wereld van de problemen.

Oplossingsgericht coachen betekent vragen stellend coachen. Onthoud altijd dat mensen als het ware antwoordapparaten zijn! Als ons een vraag gesteld wordt, maken wij automatisch een antwoord aan. Het hangt vervolgens van de context (dus ook van jou) af of de ander het antwoord ook wenst te geven.

Productieve vragen

Open vragen zijn de enige productieve soort vragen. Een open vraag is elke soort vraag die niet direct met een ja of nee beantwoord kan worden, maar die het nodig maakt er over na te denken en een meer uitgebreid antwoord te formuleren dan een simpel ja of nee. Niet elke open vraag is een productieve vraag. De open vraag bijvoorbeeld: waarom ga je niet gezellig bij een club? Is geen productieve vraag, ondanks het feit dat het een open vraag is.

Doelgerichte vragen

Er zijn open vragen die, hoewel productief, dat wil zeggen dat ze leiden tot een antwoord, toch niet bijdragen aan het doel als het gaat om de aanpak van eenzaamheid. De vraag: ‘wanneer voel je je het meest eenzaam?’ is misschien wel productief, dat wil zeggen, het lokt een antwoord uit, maar het dient niet ons doel.

Waarschuwing

Het zogenaamde ‘provocatief coachen’, waarbij vragen worden gesteld die prikkelen en de ander sterk uitdagen, is bij de aanpak van eenzaamheid in het algemeen niet aangewezen. Mensen die zich eenzaam voelen, vooral als die eenzaamheid al langer duurt, zijn mensen met een extreme gevoeligheid voor sociale afkeuring. Provocatief coachen kan voor deze mensen reden zijn om zich terug te trekken, waarmee het doel voorbij geschoten wordt.

Manier van vragen stellen

Coachende vragen kunnen soms gekunsteld overkomen. Het is aan jou om de juiste toon te vinden. Dat zal zeker in het begin niet meevallen. Daarom is het zaak stevig te oefenen, zowel in rapport te maken als in het oefenen van deze manier van vragen stellen.

De opdracht

Je hebt kennis gemaakt met 4 belangrijke communicatietechnieken. Deze heb je nodig voor het goed toepassen van een oplossingsgerichte aanpak. In Module 4  (over communicatie) gaan we hier dieper op in.

Nu is het zaak dat je je deze technieken eigen maakt. Belangrijk is dat je oefent in je intervisiegroep.

Herhaal de technieken, tot je merkt dat het je makkelijker afgaat.

• Bedenk drie yes-sets voor verschillende situaties. Bijvoorbeeld in één op één gesprek, voor een groep en in een privé situatie. Bespreek je voorbeelden in de groep.
• Oefen een gesprek met een cliënt, een coach en een (of meer) observator. Stel open, empowerende vragen.  Doe dit zo vaak je kunt.
• Voeg de yes-set en primen toe aan deze oefensessies. Herkent de observator ze? Hoe heeft de cliënt het gesprek en jouw techniek ervaren? En heb je goed rapport gemaakt?
• Schrijf je sterke en je verbeterpunten op, nav de feedback. Gebruik wat je goed kunt.

En oefening baart kunst!