Motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering, ontwikkeld door Miller en Rollnick, is een op interactie gerichte gespreksmethode, gebaseerd op het gedachtegoed van Carl Rogers. Hij was Psycholoog/psychotherapeut, grondlegger van de humanistische psychologie en van de cliënt georiënteerde therapie. Aanvankelijk is dit ontwikkeld t.b.v. de verslavingszorg maar inmiddels wordt deze methode breed ingezet in verschillende werkvelden waar gewerkt wordt aan verandering en groei van mensen.

De methode is directief en bewust gericht op verandering, waarbij motivering en veranderen van weerstand centraal staan. De autonomie van de cliënt wordt altijd gerespecteerd en de redenen voor verandering ontstaan uit de waarden en doelen van de cliënt zelf. Het is een coöperatief proces van besluitvorming.

Vier algemene principes als grondslag van de methode:

Druk empathie uit:
aanvaarding schept mogelijkheden, reflectief luisteren en ambivalentie is normaal
Ontwikkel discrepantie;
cliënt draagt argumenten voor verandering aan, discrepantie tussen huidige situatie en doelen & waarden motiveert verandering
Beweeg mee met weerstand;
weerstand is een signaal voor noodzaak van een andere reactie (bijv. herkaderen), de cliënt is de bron van oplossingen, vermijd discussie
Ondersteun persoonlijke effectiviteit;
cliënt is verantwoordelijk voor het kiezen en uitvoeren van verandering, het vertrouwen van de cliënt in de verandering is een belangrijke motivator

In de aanpak van motiverende gespreksvoering zijn reflectief luisteren, versterken van eigen sterke punten (o.a. door herkaderen en positief bekrachtigen) en het oproepen van ‘verandertaal’ essentiële technieken. Het stellen van doelen en eigen keuzes voor uitvoering geven richting aan het veranderproces, waarbij gewerkt kan worden met veranderplannen.

Er zijn redelijk wat overeenkomsten tussen Motiverende gespreksvoering en Oplossingsgericht werken, tevens zijn er sterke overeenkomsten met delen uit andere technieken w.o. NLP (herkaderen, associatie en dissociatie, weerstand bestaat niet etc.).

Rollnick en Miller (1995) beschrijven als specifieke, te trainen technieken die kenmerkend zijn voor motiverende gespreksvoering:

– Reflectief luisteren: doelen van het reflecteren zijn het tonen van empathie voor de cliënt, het bevestigen van zijn gedachten en gevoelens en hem te helpen door te gaan met het proces van zelfontdekking. Reflecties hebben betrekking op verschillende niveaus van complexiteit en diepte, variërend van het begrijpen van de inhoud van wat een cliënt zegt tot het onderzoeken van de betekenis van gevoelens.

– Omgaan met weerstand: motiverende gespreksvoering lijkt meer op een dans, waarin de therapeut meebeweegt met de cliënt om de cliënt te helpen weerstand te overwinnen en stappen te zetten in de richting van verandering, dan op een worstelwedstrijd waarin de cliënt en de therapeut als tegenstanders tegenover elkaar staan.

– Agenda bepalen en toestemming vragen: door cliënten te vragen wat zij willen bespreken in het gesprek verzekert de hulpverlener zich ervan dat die cliënten actief en bereidwillig deelnemen aan het proces. Dit kan ook inhouden dat de cliënt bepaalt over welk gedrag hij wil praten en welk doel de sessie of de interventie in het algemeen heeft.

– Uitlokken van verandertaal: motiverende gespreksvoering gaat ervan uit dat individuen meer accepteren en eerder handelen wanneer zij iets zelf willen. Hoe meer een individu zijn eigen keuze verdedigt, des te groter zal zijn toewijding daaraan zijn. Daarom proberen hulpverleners uitspraken aan hun cliënten te ontlokken waarin die laten merken hoe gemotiveerd zij zijn om te veranderen en of zij menen hiertoe in staat te zijn.

Boektip: Motiverende gespreksvoering – William Miller & Stephen Rollnick

Informatie: dossier Nederlands Jeugd Instituut