Soorten eenzaamheid

Je hoort en leest veel over soorten eenzaamheid, met name over sociale en emotionele eenzaamheid. In deze opleiding gaan we uit van het principe dat eenzaamheid een emotie is. Emoties worden per definitie individuele ervaren, zodat je goed beschouwd nooit echt kunt vergelijken. Vanuit dat standpunt gezien is elke eenzaamheid een individuele ‘soort’ eenzaamheid. Het indelen in soorten eenzaamheid is iets wat niet gebaseerd is op feiten zoals we die kennen uit de neurowetenschap. Het is een intuïtieve indeling, die wordt ondersteund door mensen te bevragen over de behoeften die ze hebben en in hoeverre die worden vervuld (Vgl. De Jong-Gierveld en Van Tilburg vragenlijst). Wij houden het erop dat eenzaamheid een specifieke emotie is, die als zodanig niet in soorten valt in te delen.

In het boek De Eenzaamheidsparadox lees je meer over de behoefte om eenzaamheid op te delen in soorten.

Mensen hebben behoeften die voor een deel gelijk of vergelijkbaar zijn met die van andere mensen en ze hebben individuele behoeften. Dat geldt ook ten aanzien van de behoefte aan verbondenheid. Daarnaast is gedurende de levensloop de behoefte aan verbondenheid niet altijd dezelfde, en ook de leeftijd en de sociale omgeving is van invloed op hoe mensen hun behoeften ervaren. Ook gezondheid en andere individuele kenmerken die wel of niet tijdgebonden zijn, hebben invloed op de behoefte aan verbondenheid.

Als mensen ervaren dat zij zich eenzaam voelen is dat omdat een behoefte aan relaties niet is vervuld. Het is dan ook de kunst om op dat moment, in die situatie te onderzoeken wat de beste manier is om die behoefte te vervullen. Een indeling in een bepaalde soort eenzaamheid is daarbij irrelevant, los nog van de vraag of er zoiets is als een bepaalde soort eenzaamheid.

Bekijk het filmpje over soorten eenzaamheid:

Ons standpunt

Eenzaamheid heeft een duidelijke definitie. Eenzaamheid is altijd een signaal van het lichaam dat er een onbalans is in jouw verbinding met anderen. Het is meetbaar in de hersenen en heeft voorspelbare gevolgen voor het brein. Er is dus eigenlijk maar één soort eenzaamheid. Wat de overige omstandigheden zijn bepaalt hoe iemand het best kan omgaan met die eenzaamheid. Denk aan persoonskenmerken, tijdelijke situatie, gebeurtenissen in het verleden.

Eenzaamheid indelen in soorten heeft tot gevolg dat de hulpverlener op zoek moet naar de soort eenzaamheid die de cliënt heeft, om vervolgens te gaan zoeken naar welke soort oplossing bij deze soort eenzaamheid hoort. Daarmee maak je van eenzaamheid een nog groter probleem dan het al is. Het is veel eenvoudiger. Maar voordat we naar de oplossing gaan, eerst nog meer complicerende factoren bij eenzaamheid. Want eenvoudig is het niet.