7. Stijlen
Communicatiestijlen bij eenzaamheid
Doelen en resultaten
In de vorige lessen heb je een flinke brok theorie bestudeerd. Uiteraard heb je daarmee ook kennis gemaakt met je eigen voorkeursstijl.
In deze les gaan we in op de specifieke aspecten van communicatie die belangrijk zijn bij eenzaamheid. Je hebt ze al eerder gehoord. Hoe vaker je ze opsnuift, des te meer het beklijft. Een deel herhaling, met een uitbreiding.
Na deze les weet je wat belangrijk is op het gebied van communicatie bij de aanpak van eenzaamheid. Je ziet steeds meer waar je als specialist rekening mee moet houden en je weet wat je jouw publiek kunt vertellen over communicatie.
Communicatie bij eenzaamheid
Hoe eenzaam iemand zich voelt wordt in hoge mate bepaald door de manier waarop mensen communiceren. Het is van belang dat iemand de eigen wensen en behoeften behoorlijk kan uitdrukken. Als je niet weet hoe je contact moet maken met een ander ligt eenzaamheid op de loer.
Anderzijds is het ook zo dat genegeerd worden of gepest worden ook vormen van communicatie zijn waar je behoorlijk last van kunt hebben en waar je erg eenzaam door kunt worden.
Drie redenen
Communicatie is dan ook een heel belangrijke factor in het ontstaan en in stand blijven van eenzaamheid. Het is vaak van groot belang om mensen die wat moeite hebben met communicatievaardigheden de nodige communicatietechnieken bij te brengen waardoor zij op dat punt sterker in het leven staan. Dat is één van de redenen dat communicatie bij eenzaamheid een belangrijk onderdeel is van deze training. Het overbrengen van een aantal van deze technieken komt in de module Creatief Leven aan bod.
Een andere reden is dat mensen die zich eenzaam voelen niet bepaald gebaat zijn bij communicatietechnieken die provocatief zijn of hen zogenaamd ‘prikkelen tot activiteit’. Wil je iemand die zich eenzaam voelt benaderen om goede hulp te kunnen geven, dan is het zinvol te weten hoe je dat het beste kunt doen.
De derde heel belangrijke reden om veel aandacht te geven aan communicatietechnieken in deze training is dat hoe beter je communiceert – als begeleider, als coach, als hulpverlener – des te beter je resultaat zal zijn. Wil je dus mensen begeleiden van eenzaam naar niet-meer-eenzaam dan is het van groot belang dat jouw communicatietechniek ervoor zorgt dat je optimaal aansluit bij je cliënten.
Als je bedenkt dat met name mensen met chronische eenzaamheid een wat andere hersenwerking hebben dan mensen die daar geen last van hebben dan begrijp je dat optimaal communiceren noodzaak is in hulpverlening. Aansluiten op die andere patronen van informatieverwerking die eenzaamheid nu eenmaal met zich meebrengt is een absolute eis bij het helpen van mensen die zich eenzaam voelen.
Patronen
Net als alle andere menselijke zaken gebeurt communicatie ook in min of meer vaste patronen. Dat is ook de reden dat we er modellen in kunnen ontdekken: Het is het benoemen van bepaalde vaste patronen. Als twee mensen met elkaar in gesprek zijn, zonder dat er sprake is van een hulpverleningssituatie, gaat zo’n gesprek over het algemeen volgens een bepaald patroon. Iemand die met een probleem zit verwacht dat de ander empathisch is en dat die vraagt naar de inhoud van dat probleem. Vaak is in hulpverleningssituaties in één op één gesprekken dit zelfs nog wat uitvergroot.
De achterliggende reden is dat men veronderstelt dat dat zou opluchten en omdat het nodig is om het probleem te kennen om het te kunnen oplossen. Deze beide veronderstellingen zijn niet juist. We weten inmiddels uit hersenonderzoek dat aandacht geven aan problemen vooral betekent dat mensen… Aandacht geven aan problemen. Al lijkt het dus even opluchting te geven, voor het oplossen van problemen blijkt het absoluut niet nodig te zijn om de inhoud van de problemen te kennen.
Het is dan ook van het grootste belang bij de aanpak van eenzaamheid dat we in onze communicatie vanaf moment één een patroon vestigen waarbij bij we geen aandacht geven aan het probleem. Het is uiteraard nodig dat aandacht en respect voor de ander voorop staat. Deze gecombineerde eis vraagt veel vaardigheden van iemand die hulpverlening biedt bij eenzaamheid. Dat is precies de reden dat we hier zoveel aandacht aan besteden.
Maak de opdracht
In de vorige les heb je een model opgezocht en beschreven. Pak deze beschrijving erbij en beantwoord nu de volgende vraag:
- In hoeverre voldoet dit model ook aan de specifieke eisen voor verbetering van communicatie bij eenzaamheid? Welke zijn de aandachtspunten?
- Bespreek je opdracht in je intervisiegroep.
Zie, je kunt zelf al de theoretische materie inschatten en beoordelen. Zo kun je steeds makkelijker het gesprek aan met andere professionals.